Χλωρίδα και πανίδα Εθν. Δρυμών Βίκου-Αώου και Πίνδου
ΧΛΩΡΙΔΑ
Στο Εθνικό Πάρκο της Βόρειας Πίνδου απαντώνται πάνω από 1.800 είδη φυτών. Στα πιο εντυπωσιακά λουλούδια του Εθνικού Πάρκου συγκαταλέγονται τα πέντε είδη του άγριου κρίνου, τα οποία είναι τα εξής: λείριο το πάλλευκο (Lillium candidum), λείριο το χαλκηδονικό (Lillium chalcedonicum), λείριο του Χελδράιχ (Lillium heldraichi), λείριο το αλβανικό (Lillium albanicum) και λείριο το μάρταγον (Lillium martagon). Άλλα χαρακτηριστικά είδη φυτών του Εθνικού Πάρκου που τραβούν την προσοχή του επισκέπτη είναι ο νάρκισσος ο ποιητικός (Narcisus poeticus), η τουλίπα η αυστραλιανή (Tulipa australis), η γεντιανή η εαρινή (Gentiana verna), ο αθάνατος (Semprevivum marmoreum), η σαξιφράγκα η σπρουνέρειος (Saxifraga spruneri) και πολλά άλλα.
Από τα φυτά με φαρμακευτικές ιδιότητες πολύ ενδιαφέροντα είναι τα εξής: η μέντα (Mentha longifolia), το φασκόμηλο (Salvia officinalis), η σατουρέγια (Satureja montana), το θυμάρι (Thymus leucospermus), το τσάι του βουνού (Sideritis raeseri), ο ελλέβορος ο κυκλόφυλλος (Helleborus cyclophyllus), η δάφνη η ολεοειδής (Daphne oleoides), το επιλόβιο (Epilobium alsinifolium), το κώνειο (Conium maculatum), η γαλατσίδα (Euphorbia myrsinites), ο σαμπούκος ο έβουλος (Sambucus ebulus), το βεράτρο το λευκό (Veratrum album) και πολλά άλλα.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η χλωρίδα των βουνών με οφιολιθικό γεωλογικό υπόστρωμα, δηλαδή του Σμόλικα, της Βασιλίτσας, του Λύγγου, του Φλάμπορου κ.ά., καθώς περιλαμβάνει αρκετά φυτά που έχουν προσαρμοστεί να ζουν σε εδάφη με υψηλές συγκεντρώσεις μετάλλων, όπως: το άλυσσο του Σμόλικα (Allysum smolicanum), το άλλιο το σφαιροκεφαλοειδές (Allium sphaerocephalon), η βιόλα η αλβανική (Viola albanica), το γκάλιο το οφιολιθικό (Gallium ophiolithicum), το κεράστριο του Σμόλικα (Cerastium smolicanum), το κενταύρειο το πταρμικόφυλλο (Centaurea ptarmicaefolia) κ.ά.
Κορυφές, πλαγιές και κοιλώματα του Εθνικού Πάρκου στολίζουν πανέμορφες ορχιδέες σε μεγάλους και μικρούς πληθυσμούς, οι σπουδαιότερες από τις οποίες είναι: η ορχιδέα η αρρενωπή (σαλέπι) Orchis mascula, Orchis pallens, Orchis ustulata, Orchis coriophora, Orchis laxiflora, Orchis provincialis, Orchis pauciflora, Orchis papilionacea, Orchis quadripunctata, Orchis morio, Orchis tridentata, Orchis purpurea, Orcis italica, Orchis simia, Orchis pyramidalis, Dactylorhiza saccifera, dactylorhiza sabucina,Dactylorhiza kalopissii,Dactylorhiza baumanniana, Leucorchis frivalti κ.ά.
Επίσης στο Εθνικό Πάρκο της Βόρειας Πίνδου φύονται πολλά σπάνια, ενδημικά και προστατευόμενα είδη φυτών, όπως είναι τα εξής: κενταύρειο της Τύμφης (Centaurea tymphaea), κενταύρεια η βλαχόρειος (Centaurea vlachorum), σέδο της Τύμφης (Sedum tymphaeum), κενταύρειο του Παβλόφ (Centaurea pawlowskii), μπορνμουελέρα της Τύμφης (Bornmuellera tymphaea), άλυσσο του Χελδράιχ (Alyssum heldreichi), σιλένε της Πίνδου (Silene pindicola), ονόσμα η ηπειρωτική (Onosma epirotica), μινουάρτια η ψευτοσαξιφραγκοειδής (Minuartia pseudosaxifraga), βαλεριάνα η κρινοειδής (Valeriana crinii), σολδανέλλα της Πίνδου (Soldanella pindicola), σαξιφράγκα μπιφλόρα της ηπείρου (Saxifraga biflora-epirotica), γκάλιο το σακρόρον (Galium sacrorum), ιεράκειο το δασυκράσπεδο (Hieracium dasycraspedum), κ. ά.
΄Αλλα αξιόλογα είδη φυτών με περιορισμένη γεωγραφική κατανομή στα όρια του Εθνικού Πάρκου είναι: η ραμόντα η σερβική (Ramonda sebica), η εντομοφάγος πινγκουϊκουλα η κρυσταλλοειδής (Pinguiculla crystalline ssp. hirtiflora), η ίριδα η γερμανική (Iris germanica) κ.ά
Πλούσια είναι επίσης και η μυκοχλωρίδα του Εθνικού Πάρκου η οποία περιλαμβάνει αρκετές εκατοντάδες είδη μανιταριών, ανάµεσα στα οποία έχουν προσδιορισθεί και καταγραφεί μέχρι σήμερα τουλάχιστον 500 είδη. Στα πιο γνωστά μανιτάρια του Εθνικού Πάρκου συγκαταλέγονται τα εξής: το αγαρικό το πεδινό (Agaricus campestris), ο κοπρίνος ο τριχωτός (Coprinus comatus), ο κανθαρίσκος ο φαγώσιμος (Cantharellus cibarius), ο λακτάριος ο νόστιμος (Lactarius deliciosus), ο αμανίτης ο μυκογόνος (Amanita muscaria), η σαρκοσφαίρα η εστεμμένη (Sarcosphaera coronaria), η μορχέλα η νόστιμη (Morchella deliciosa), το γαίαστρο το τριπλό (Geastrum triplex), η καλβάτια η ασκόμορφη (Calvatia utriformis), η ραμάρια η χρυσή (Ramaria aurea), κ.ά.
ΧΛΩΡΙΔΑ
Στο Εθνικό Πάρκο της Βόρειας Πίνδου απαντώνται πάνω από 1.800 είδη φυτών. Στα πιο εντυπωσιακά λουλούδια του Εθνικού Πάρκου συγκαταλέγονται τα πέντε είδη του άγριου κρίνου, τα οποία είναι τα εξής: λείριο το πάλλευκο (Lillium candidum), λείριο το χαλκηδονικό (Lillium chalcedonicum), λείριο του Χελδράιχ (Lillium heldraichi), λείριο το αλβανικό (Lillium albanicum) και λείριο το μάρταγον (Lillium martagon). Άλλα χαρακτηριστικά είδη φυτών του Εθνικού Πάρκου που τραβούν την προσοχή του επισκέπτη είναι ο νάρκισσος ο ποιητικός (Narcisus poeticus), η τουλίπα η αυστραλιανή (Tulipa australis), η γεντιανή η εαρινή (Gentiana verna), ο αθάνατος (Semprevivum marmoreum), η σαξιφράγκα η σπρουνέρειος (Saxifraga spruneri) και πολλά άλλα.
Από τα φυτά με φαρμακευτικές ιδιότητες πολύ ενδιαφέροντα είναι τα εξής: η μέντα (Mentha longifolia), το φασκόμηλο (Salvia officinalis), η σατουρέγια (Satureja montana), το θυμάρι (Thymus leucospermus), το τσάι του βουνού (Sideritis raeseri), ο ελλέβορος ο κυκλόφυλλος (Helleborus cyclophyllus), η δάφνη η ολεοειδής (Daphne oleoides), το επιλόβιο (Epilobium alsinifolium), το κώνειο (Conium maculatum), η γαλατσίδα (Euphorbia myrsinites), ο σαμπούκος ο έβουλος (Sambucus ebulus), το βεράτρο το λευκό (Veratrum album) και πολλά άλλα.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η χλωρίδα των βουνών με οφιολιθικό γεωλογικό υπόστρωμα, δηλαδή του Σμόλικα, της Βασιλίτσας, του Λύγγου, του Φλάμπορου κ.ά., καθώς περιλαμβάνει αρκετά φυτά που έχουν προσαρμοστεί να ζουν σε εδάφη με υψηλές συγκεντρώσεις μετάλλων, όπως: το άλυσσο του Σμόλικα (Allysum smolicanum), το άλλιο το σφαιροκεφαλοειδές (Allium sphaerocephalon), η βιόλα η αλβανική (Viola albanica), το γκάλιο το οφιολιθικό (Gallium ophiolithicum), το κεράστριο του Σμόλικα (Cerastium smolicanum), το κενταύρειο το πταρμικόφυλλο (Centaurea ptarmicaefolia) κ.ά.
Κορυφές, πλαγιές και κοιλώματα του Εθνικού Πάρκου στολίζουν πανέμορφες ορχιδέες σε μεγάλους και μικρούς πληθυσμούς, οι σπουδαιότερες από τις οποίες είναι: η ορχιδέα η αρρενωπή (σαλέπι) Orchis mascula, Orchis pallens, Orchis ustulata, Orchis coriophora, Orchis laxiflora, Orchis provincialis, Orchis pauciflora, Orchis papilionacea, Orchis quadripunctata, Orchis morio, Orchis tridentata, Orchis purpurea, Orcis italica, Orchis simia, Orchis pyramidalis, Dactylorhiza saccifera, dactylorhiza sabucina,Dactylorhiza kalopissii,Dactylorhiza baumanniana, Leucorchis frivalti κ.ά.
Επίσης στο Εθνικό Πάρκο της Βόρειας Πίνδου φύονται πολλά σπάνια, ενδημικά και προστατευόμενα είδη φυτών, όπως είναι τα εξής: κενταύρειο της Τύμφης (Centaurea tymphaea), κενταύρεια η βλαχόρειος (Centaurea vlachorum), σέδο της Τύμφης (Sedum tymphaeum), κενταύρειο του Παβλόφ (Centaurea pawlowskii), μπορνμουελέρα της Τύμφης (Bornmuellera tymphaea), άλυσσο του Χελδράιχ (Alyssum heldreichi), σιλένε της Πίνδου (Silene pindicola), ονόσμα η ηπειρωτική (Onosma epirotica), μινουάρτια η ψευτοσαξιφραγκοειδής (Minuartia pseudosaxifraga), βαλεριάνα η κρινοειδής (Valeriana crinii), σολδανέλλα της Πίνδου (Soldanella pindicola), σαξιφράγκα μπιφλόρα της ηπείρου (Saxifraga biflora-epirotica), γκάλιο το σακρόρον (Galium sacrorum), ιεράκειο το δασυκράσπεδο (Hieracium dasycraspedum), κ. ά.
΄Αλλα αξιόλογα είδη φυτών με περιορισμένη γεωγραφική κατανομή στα όρια του Εθνικού Πάρκου είναι: η ραμόντα η σερβική (Ramonda sebica), η εντομοφάγος πινγκουϊκουλα η κρυσταλλοειδής (Pinguiculla crystalline ssp. hirtiflora), η ίριδα η γερμανική (Iris germanica) κ.ά
Πλούσια είναι επίσης και η μυκοχλωρίδα του Εθνικού Πάρκου η οποία περιλαμβάνει αρκετές εκατοντάδες είδη μανιταριών, ανάµεσα στα οποία έχουν προσδιορισθεί και καταγραφεί μέχρι σήμερα τουλάχιστον 500 είδη. Στα πιο γνωστά μανιτάρια του Εθνικού Πάρκου συγκαταλέγονται τα εξής: το αγαρικό το πεδινό (Agaricus campestris), ο κοπρίνος ο τριχωτός (Coprinus comatus), ο κανθαρίσκος ο φαγώσιμος (Cantharellus cibarius), ο λακτάριος ο νόστιμος (Lactarius deliciosus), ο αμανίτης ο μυκογόνος (Amanita muscaria), η σαρκοσφαίρα η εστεμμένη (Sarcosphaera coronaria), η μορχέλα η νόστιμη (Morchella deliciosa), το γαίαστρο το τριπλό (Geastrum triplex), η καλβάτια η ασκόμορφη (Calvatia utriformis), η ραμάρια η χρυσή (Ramaria aurea), κ.ά.
ΠΑΝΙΔΑ
Πλούσια είναι και η άγρια πανίδα του Εθνικού Πάρκου της Βόρειας Πίνδου, τόσο σε συνολικό αριθμό ειδών, όσο και στην παρουσία σπάνιων και προστατευόμενων ειδών. Σχεδόν όλα τα μεγάλα θηλαστικά της ηπειρωτικής Ελλάδας, είτε είναι σπάνια, όπως η αρκούδα (Ursus arctos), ο λύκος (Canis lupus), ο αγριόγατος (Felis sylvestris), η βίδρα (Lutra lutra), το αγριόγιδο (Rupicapra rupicapra balcanica) και το ζαρκάδι (Capreolus capreolus), είτε περισσότερο κοινά, όπως το αγριογούρουνο (Sus scrofa), παρουσιάζουν αξιόλογους πληθυσμούς στην περιοχή. Άλλα μικρότερα θηλαστικά που απαντώνται στο Εθνικό Πάρκο είναι: η αλεπού (Vulpes vulpes), ο ασβός (Meles meles), ο λαγός (Lepus capenis), ο σκαντζόχοιρος (Erinaceus concolor), ο σκίουρος (Sciurus vulgaris), το κουνάβι (Martes foina), το σπάνιο δασοκούναβο (Martes martes), πολλά μικροθηλαστικά και αρκετά είδη νυχτερίδων. Συνολικά στο Εθνικό Πάρκο απαντώνται περί τα 60 είδη θηλαστικών.
Από το σύνολο των 186 ειδών πουλιών της περιοχής, μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα αρπακτικά πουλιά και κυρίως ο ασπροπάρης (Neophron percnopterus), ο χρυσαετός (Aguila chrysaetos), ο πετρίτης (Falco pereginus), ο σταυραετός (Hieraetus pennatus), ο φιδαετός (Circaetus gallicus) και ο χρυσογέρακας (Falco biarmicus). Επίσης, αξιόλογη είναι η παρουσία δρυοκολαπτών, όπως ο μεγάλος μαύρος δρυοκολάπτης (Dryocopus martius) και ο βαλκανικός δρυοκολάπτης (Dendrocopos syriaca). Επίσης στο Εθνικό Πάρκο συναντώνται άλλα σημαντικά είδη, όπως η ορεινή πέρδικα (Alectoris graeca), η βουνοπαπαδίτσα (Parus montanu, η τοιχόδρομα (Tichodroma muraria), ο νεροκότσυφας (Cinclus cinclus), ο μαυροπελαργός (Ciconia nigra), η χιονάδα (Eremophilla alpestris), ο χιονόστρουθος (Montifrigillani valis) κ.ά.
Στα 30 είδη ερπετών του Εθνικού Πάρκου συγκαταλέγονται 16 είδη σαύρας, 10 είδη φιδιών και 4 είδη χελώνας. Ενδεικτικά αναφέρουμε την παρουσία της κερκυραϊκής σαύρας (Algyroides nigropunctatus), του σπιτόφιδου (Elaphequatrolineataa) και της κρασπεδωτής χελώνας (Testudo marginata).
Από τα 14 είδη αμφιβίων που συναντώνται στo Εθνικό Πάρκο, σημειώνουμε την παρουσία της σαλαμάνδρας (Salamandra salamandra), του χωματόφρυνου (Bufo bufo), του πρασινόφρυνου (Bufo viridis) και του αλπικού τρίτωνα (Triturus alpestris). Ειδικά η παρουσία του τελευταίου γίνεται εύκολα αντιληπτή μια και ζει σε μικρές αποικίες σε διάσπαρτες λιμνούλες και μικρές συγκεντρώσεις νερών στα μεγάλα υψόμετρα των βουνών του Εθνικού Πάρκου, όπως για παράδειγμα στις Δρακόλιμνες του Σμόλικα και της Τύμφης και στις λίμνες της Φλέγγας.
Στα ποτάμια και τα ρέματα του Εθνικού Πάρκου ζουν 17 είδη ψαριών. Αξίζει να αναφέρουμε το ενδημικό είδος του ποταμού Αώου, τον πινδοβίνο (Barbatus lapindus), τον σπάνιο για την Ελλάδα χειλά (Pachychilon pictum), που συναντάται στο σύμπλεγμα του ποταμού Αώου και των παραποτάμων του, καθώς και τα περισσότερο κοινά είδη, όπως είναι η πέστροφα (Salmo trutta), ο κέφαλος των γλυκών νερών (Leuciscus cephalus), το συρτάρι (Chondrostoma nasus) και η μπριάνα (Barbus peloponnesius).
Πλούσια είναι και η άγρια πανίδα του Εθνικού Πάρκου της Βόρειας Πίνδου, τόσο σε συνολικό αριθμό ειδών, όσο και στην παρουσία σπάνιων και προστατευόμενων ειδών. Σχεδόν όλα τα μεγάλα θηλαστικά της ηπειρωτικής Ελλάδας, είτε είναι σπάνια, όπως η αρκούδα (Ursus arctos), ο λύκος (Canis lupus), ο αγριόγατος (Felis sylvestris), η βίδρα (Lutra lutra), το αγριόγιδο (Rupicapra rupicapra balcanica) και το ζαρκάδι (Capreolus capreolus), είτε περισσότερο κοινά, όπως το αγριογούρουνο (Sus scrofa), παρουσιάζουν αξιόλογους πληθυσμούς στην περιοχή. Άλλα μικρότερα θηλαστικά που απαντώνται στο Εθνικό Πάρκο είναι: η αλεπού (Vulpes vulpes), ο ασβός (Meles meles), ο λαγός (Lepus capenis), ο σκαντζόχοιρος (Erinaceus concolor), ο σκίουρος (Sciurus vulgaris), το κουνάβι (Martes foina), το σπάνιο δασοκούναβο (Martes martes), πολλά μικροθηλαστικά και αρκετά είδη νυχτερίδων. Συνολικά στο Εθνικό Πάρκο απαντώνται περί τα 60 είδη θηλαστικών.
Από το σύνολο των 186 ειδών πουλιών της περιοχής, μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα αρπακτικά πουλιά και κυρίως ο ασπροπάρης (Neophron percnopterus), ο χρυσαετός (Aguila chrysaetos), ο πετρίτης (Falco pereginus), ο σταυραετός (Hieraetus pennatus), ο φιδαετός (Circaetus gallicus) και ο χρυσογέρακας (Falco biarmicus). Επίσης, αξιόλογη είναι η παρουσία δρυοκολαπτών, όπως ο μεγάλος μαύρος δρυοκολάπτης (Dryocopus martius) και ο βαλκανικός δρυοκολάπτης (Dendrocopos syriaca). Επίσης στο Εθνικό Πάρκο συναντώνται άλλα σημαντικά είδη, όπως η ορεινή πέρδικα (Alectoris graeca), η βουνοπαπαδίτσα (Parus montanu, η τοιχόδρομα (Tichodroma muraria), ο νεροκότσυφας (Cinclus cinclus), ο μαυροπελαργός (Ciconia nigra), η χιονάδα (Eremophilla alpestris), ο χιονόστρουθος (Montifrigillani valis) κ.ά.
Στα 30 είδη ερπετών του Εθνικού Πάρκου συγκαταλέγονται 16 είδη σαύρας, 10 είδη φιδιών και 4 είδη χελώνας. Ενδεικτικά αναφέρουμε την παρουσία της κερκυραϊκής σαύρας (Algyroides nigropunctatus), του σπιτόφιδου (Elaphequatrolineataa) και της κρασπεδωτής χελώνας (Testudo marginata).
Από τα 14 είδη αμφιβίων που συναντώνται στo Εθνικό Πάρκο, σημειώνουμε την παρουσία της σαλαμάνδρας (Salamandra salamandra), του χωματόφρυνου (Bufo bufo), του πρασινόφρυνου (Bufo viridis) και του αλπικού τρίτωνα (Triturus alpestris). Ειδικά η παρουσία του τελευταίου γίνεται εύκολα αντιληπτή μια και ζει σε μικρές αποικίες σε διάσπαρτες λιμνούλες και μικρές συγκεντρώσεις νερών στα μεγάλα υψόμετρα των βουνών του Εθνικού Πάρκου, όπως για παράδειγμα στις Δρακόλιμνες του Σμόλικα και της Τύμφης και στις λίμνες της Φλέγγας.
Στα ποτάμια και τα ρέματα του Εθνικού Πάρκου ζουν 17 είδη ψαριών. Αξίζει να αναφέρουμε το ενδημικό είδος του ποταμού Αώου, τον πινδοβίνο (Barbatus lapindus), τον σπάνιο για την Ελλάδα χειλά (Pachychilon pictum), που συναντάται στο σύμπλεγμα του ποταμού Αώου και των παραποτάμων του, καθώς και τα περισσότερο κοινά είδη, όπως είναι η πέστροφα (Salmo trutta), ο κέφαλος των γλυκών νερών (Leuciscus cephalus), το συρτάρι (Chondrostoma nasus) και η μπριάνα (Barbus peloponnesius).
ΠΗΓΗ: Εθνικό Πάρκο Β. Πίνδου .